jueves, 28 de octubre de 2010

Reunión histórica en Rianxo





M.X.Blanco (La Voz de Galicia, Barbanza, 28-10-2010)

Dos escritores rianxeiros, Xesús Santos y Xosé Comoxo , volvieron a hacer tándem para sacar a la luz una interesante investigación sobre la historia de Rianxo, un libro con datos y testimonios sobre lo ocurrido en la localidad durante la Guerra Civil. La presentación del volumen tuvo lugar el pasado fin de semana, en un acto que contó con la asistencia del presidente de la Diputación coruñesa, Salvador Fernández Moreda , y del regidor local, Pedro Piñeiro Hermida .
No quisieron perderse el acto de presentación de Rianxo na súa historia. Consecuencias da Guerra Civil (1936-1939), parte de las personas que colaboraron con los autores aportando interesantes testimonios. Por el auditorio pasaron, por ejemplo, los Carnero, los Rodríguez Iglesias, Segismundo Zúñiga, Ánxela Silva, José Otero, José Antonio González y Pilar Fernández. También acudieron a la cita literaria la presidenta de O Faiado, Luisa López, que estuvo acompañada de Abelardo Soler, Ramiro Villoch, Tina Dieste y José Tembra .

martes, 26 de octubre de 2010

Xunto con Xosé Comoxo, Santos ven de publicar un interesante traballo de investigación sobre o ocorrido na vila rianxeira no período 1936-1939


M.J.Blanco (La Voz de Galicia, Barbanza, 26-10-2010)


O vínculo entre Xesús Santos (Rianxo, 1936) e a Guerra Civil ven de lonxe. De feito, el defínese como un fillo daquel conflito bélico: «Non tiña gañas de nacer, non quería asomar a cabeza porque oía tiros». Despois, ao longo da infancia, os comentarios que escoitaba na casa e na aldea foron incrementando a súa curiosidade por unha loita que co tempo se convertería no eixo central do seu último libro, Rianxo na súa historia. Consecuencias da Guerra Civil (1936-1939) , escrito xunto con Xosé Comoxo.
-¿Como xurdiu a idea de escribir esta obra?
-A idea é antiga. A miña curiosidade polo tema comezou na infancia, cando oía falar de como os falanxistas rexistraran a nosa casa na procura de armas ou de como meu pai, que era do Partido Galeguista, fora castigado con traballos na estrada. Ademais, a xente falaba de asasinatos. Facíao coa boca pequena, pero provocaba que o meu interese fora en aumento. Logo atopei a Comoxo, que se interesou moito polo tema.
-Os dous publicaran con anterioridade outras obras sobre a historia de Rianxo pero, ¿como foi o proceso de elaboración desta?
-Eu xa empezara a buscar datos nos anos oitenta. Tiña entrevistas, notas e apuntes desorganizados. Cando Comoxo se incorporou ao traballo analizamos toda a documentación e decatámonos de que había testemuñas de primeira man, xente que de feito xa está morta.
-¿Cales son para vostede as testemuñas máis importantes?
-Unha das que máis impresión me causou foi a relacionada coa morte de Francisco López "Fontevella", de Taragoña, coñecido como Fontevella . Un dos seus fillos, xa falecido, contoume con todo detalle a historia da súa vida. Tamén hai declaracións dunha moza que traballaba na casa da nai de Andrés Dourado "Quinote", que lembra como lle romperon os brazos e as pernas. Hai historias moi dramáticas, de persoas que vivían agochadas, pero tamén outras de falanxistas que axudaban a escapar aos roxos e de gardas civís que avisaban das roldas.
-¿Cal foi a súa pretensión á hora de escribir este libro?
-Pretensións hai moitas, pero a básica é contar o ocorrido da forma máis neutral posible. Non queremos xulgar a ninguén, só clarificar a historia, sen rancor, sen colocar a ninguén na picota. O noso principal obxectivo foi o de facer unha exposición clara e ecuánime do que pasou na Guerra Civil en Rianxo.
-¿Cal foi o principal obstáculo co que se atoparon á hora de darlle forma a esta publicación?
-Sen dúbida, a de contrastar a información. Hai moitos disques sobre o ocorrido naquela época, pero como ninguén estaba alí é complicado chegar á verdade. Verificar os datos foi un traballo duro. Hai que ter en conta que ningún dos crimes cometidos foi denunciado e incluso nos atopamos con que, nas parroquias, algúns dos falecidos foron enterrados como descoñecidos. Algo similar ocorría nas autopsias, segundo as cales, todos morreran por hemorraxias internas ou paros cardíacos. Conseguir a información levounos moito tempo.
-E agora, ¿en que está a traballar?
-Pois ben, Comoxo e eu pretendemos concluír a triloxía sobre a historia de Rianxo. Hai un par de anos presentamos a primeira parte, sobre a República, agora vimos de sacar á luz a obra sobre a Guerra Civil e fáltanos un libro que trate a etapa franquista, no que xa estamos a traballar. O obxectivo é dar a coñecer o ocorrido na vila desde o 1940 ata as portas da etapa democrática.

domingo, 24 de octubre de 2010

Presentado el libro de Santos y Comoxo sobre las consecuencias de la Guerra Civil


Diario de Arousa, 24-10-2010

Xesús Santos y Xosé Comoxo presentaron el viernes, en un abarrotado auditorio municipal rianxeiro, su libro titulado “Rianxo na súa historia. Consecuencias da Guerra Civil (1936-1939)”. Los autores de la obra estuvieron acompañados en el acto por el presidente de la Diputación de A Coruña, Salvador Fernández Moreda, y el regidor, Pedro Piñeiro.
Moreda indicó que cuando el alcalde rianxeiro le propuso que la institución provincial editara este libro “non o dubidei nin un segundo, porque esta obra servirá para poñer na historia feitos que ocurriron e que foron ocultados durante moitos anos” y para recordar a quienes fueron víctimas de la represión. El presidente calificó la obra de “seria e ben documentada”, que no busca venganzas, ni revanchas, ni se califican conductas”. Reconoció la dificultad del trabajo por la escasez de documentos, ya que muchos desaparecieron de los archivos. Santos y Comoxo agradecieron el testimonio de las personas que vivieron aquella época “moitos dos cales xa non están”.

El presidente provincial calificó de obra seria y documentada la publicación de Santos y Comoxo


La Voz de Galicia, Barbanza, 24-10-2010

Tras la inauguración de las instalaciones deportivas, Moreda y Piñeiro asistieron a la presentación del libro Rianxo na súa historia, de los autores rianxeiros Xosé Comoxo y Xesús Santos, que también estuvieron en el acto, en el auditorio de Rianxo. Se trata de una obra de investigación histórica, editada por la Diputación, que repasa la vida en la localidad rianxeira durante la Guerra Civil. El presidente de la Diputación felicitó a los autores por la elaboración de un libro «serio e documentado, que non é doado de escribir, porque case non hai fontes documentais. As fontes son as propias persoas e as que viviron aquela época van desaparecendo».
Los autores agradecieron el apoyo de la Diputación coruñesa y de los vecinos de Rianxo, «moitos dos cales xa non están», por su colaboración y testimonios acerca de unos hechos «moitas veces difíciles de lembrar», ya que la mayoría de los documentos de la época desaparecieron de los archivos municipales.

sábado, 16 de octubre de 2010

RIANXO NA SÚA HISTORIA

Por Manuel Dourado (Galicia Hoxe, 16-10-2010)

Así se titula un libro cuxos autores son os investigadores rianxeiros Xosé Comoxo e Xesús Santos. Un texto que ten un subtítulo moi significativo e esclarecedor: Consecuencias da Guerra Civil (1936-1939). Editouno a Exma. Deputación Provincial da Coruña. Precisamente, é o propio presidente, Salvador Fernández Moreda, quen se encarga de prologalo. O libro presentarase en Rianxo o próximo venres, 22 deste mes de outubro. Os autores teñen a ilusión de que asista o propio presidente da Deputación. Talvez, esa ilusión se faga realidade, se as obrigas do cargo llo permiten.

É realmente asombrosa a enorme a minuciosa investigación que lle serve de base a este texto. Remóntase aos anos 1970. É un labor paciente, constante e seguramente moi de custosa realización. Os datos que aportan son fiables e están certificados por unha documentación extraída dos máis variados arquivos de dentro e, sobre todo, de fóra do municipio de Rianxo, onde tales escritos aínda se conservan.

Porque non se debe esquecer que moitos dos arquivos foron borrados do mapa polos mesmos que, enardecidos polas ansias de poder e "actitude de servizo" ao golpe de Estado que se estaba a producir, desexaban executar con brillantez a folla de ruta que lle marcaba o falanxismo local como "acto de servicio a la Causa".

Por iso, procuraron borrar toda pegada que os delatara das súas falcatruadas delicuescentes e mesmo criminais. Iso constituiría unha proba da súa "brillante folla de servizos" como adeptos incondicionais do golpe de Estado contra a II República. Por iso, fixéronos desaparecer toda documentación comprometedora.

Pero Comoxo e Santos persistiron no seu empeño. Hai, ademais, algo que me parece de suma importancia para a veracidade de tales datos: o testemuño directo das persoas que viviron e padeceron aqueles terribles acontecementos. Neste senso, este libro vén sendo como unha continuación doutro dos mesmos autores titulado Saúde e República. Política e Sociedade, Rianxo 1930-1936.

É coma unha enorme lanza de luz que se proxecta sobre as tétricas tebras dun período da nosa Historia que permanecía sepultado no silencio dunha profunda foxa común baixo unha lousa ata agora inamovible.

Os autores mesmos confesan que "recuperar o pasado dun pobo, aínda que sexa dun período tan curto, cando apenas hai referencias doutros historiadores e falta a maior parte da documentación, é terriblemente difícil. Os autores foron conscientes diso desde o primeiro intre, pero non cederon no seu empeño".

Neste sentido, na súa redacción hai dúas formulacións que son transcendentais para os feitos e as fechorías relatados: 1) a listaxe dos protagonistas con nomes e apelidos; 2) que sitúan a cadaquén no seu debido lugar para o ben e para o mal. Por iso, case seguro que levantará algunhas ampolas aínda tanto tempo despois. Pero, se é inevitable, son tamén incomparablemente maiores os beneficios que aporta. Parabéns, queridos rianxeiros!

jueves, 7 de octubre de 2010

RIANXO: PRESENTACIÓN DUN LIBRO


O próximo día 22 de outubro, ás 8 da tarde, preséntase no Auditorio de RIANXO o libro RIANXO NA SÚA HISTORIA: CONSECUENCIAS DA GUERRA CIVIL. Será presentado polos autores, Xosé Comoxo e Xesús Santos, e contarán coa presencia de Don Salvador Fernández Moreda (presidente da Deputación da Coruña) e de Don Pedro Piñeiro (alcalde de Rianxo).
Comoxo e Santos invitan a todos ao acto, no que se proxectará unha serie de fotografías da época, e explicarán o seu traballo. Traballo no que estiveron inmersos un bo número de anos tratando de descifrar as consecuencias que a contenda trouxo para a veciñanza, especialmente para a mocidade "artista", enrolada no Partido Galeguista.
Vémonos o día 22
Saúdos