RIANXO: Poesía de FERNANDO GARCÍA ACUÑA a ROSALÍA DE CASTRO

Por Xosé Comoxo e Xesús Santos

Rosalía de Castro morre o 15 de xullo de 1885. Todos os xornais reflectiron a noticia:

“Ya desapareció de entre nosotros la representante más genuina de nuestra poesía regional: ya voló a las regiones de la eternidad la gloria más legítima y respetable de nuestra querida tierra: ya subió al cielo la que, mejor que nadie, cantó las tristezas y las alegrías del sufrido y laborioso pueblo gallego”

O Círculo de Artesanos da Coruña, convoca en agosto de 1885, un certame de poesía con catro premios: dous en galego e dous en castelán, co título “ROSALÍA DE CASTRO”, para honrar a memoria da poetisa morta.

O xurado sería presidido por Emilia Pardo Bazán.

Son convocadas as catro Deputacións, o Claustro da Universidade de Santiago, os Institutos de Ensinanza de Galicia e os Concellos de Santiago e Padrón:

“Rogando a estas corporaciones que envíen a la velada un representante de su seno, a fin de que esta solemnidad no sea solo el Círculo de Artesanos, sino que sea Galicia la que honre a Rosalía de Castro”

Unha das poesías premiadas, con mención honorífica, está asinada en RIANXO por Fernando García Acuña. Poeta nacido en Cuba en 1861. Rematara a carreira de médico en Santiago en 1884. A súa residencia, ao menos en xuño de 1885, estaba en Betanzos. En Rianxo tamén escribe a poesía, “Remember”, en agosto de 1885.

¿Estaba a pasar as vacacións en Rianxo ou exercía de médico na vila? Esa pregunta queda pendente de contestar.

A ROSALIA CASTRO

(Poesía premiada con mención honorífica en el Certámen literario de La Coruña, el 2 de Setiembre de 1885)

LEMA.

¿Porqué viste de loito a pátrea miña,

A pátrea d’os poetas?

(O autor)

¡Bendito sex’ó sol ó sol d’a groria

Qu’os mundos alomea,

E ó mesmo dalle vid’a á frol d’os campos

Qu’á musa d´o poeta!

¡Bendito sex’ó sol! digo cen veces

O ver que n’esta terra,

Verce d’os xénios, e d’os xénios tomba,

Alent’á fé gallega;

E n’as áas d’un subrime pensamento,

Hoxe Galicia enteira,

A ó probe reiseñol d’as nosas grorias

Dedicall’unha ofrenda.

E canto d’ésta sorte porque sinto

Eiquí n’a miña testa,

Ese fogo d’os ceos que m’inspira

E á outras rexiós me leva…!

I

¡Ou Galicia suspira miña xoya,

Suspira amada terra;

Estás triste n’as tuas evedades

Chorand’as tuas tristezas.

¡Ou Galicia! Tua pátrea morosita

D’os prados e d’as veigas,

D’as fontes, d’os regueiros e d’os rios

Onde ti te reflexas;

A terra d’s paxaros e d’as froles,

Da brís e mais d’as niebras;

Ti á pátrea melancónica que choras

Com’á naiciña tenra,

Tomba d’aquel Aguirre que levaba

De libertá á bandeira,

¿Que tés, que che socede, porque choras

Galicia feiticeira?

¿Porqué tocan doridas pouc’á pouco

A’s campás d’as eirexias,

E ó povo triste está é aló n’o ceo

O sol non Alomía?

¿Porqu’as froles dos campos caldenantes

Non s’abren boniteiras,

Esparcindo n’os aires o’s prefumes

Que n’o cális encerran?

¿Que teñen os paxáros que non cantan

Aló n’a carballeira,

E á font’e ó regueiro non marmuian

Xentís como d’aquela?

¿Que teñen, que cobertor o’s teus oídos

Hox’están pol-a’s brétemas,

E as fadas n’a sua língua misteriosa

Suspiran é se queixan?

¿Porque viste de loit’a patrea miña

A patrea d’os poetas?

¿Qué pasa, que socede, que hastr’as ondas

D’o prácido Sarela,

Parés que fuxen e bicar non queren

O’os xuncos d’as ribeiras?

II

¡Todiña triste está, Doridas ximen

D’a-y-alma a’s cordas tenras

¡Que para sempre morren a pobre pomba

D’as soedades gallegas!

¡Que morreu Rosalía dino todos,

E chorando sua perda

Tod’aquel que se tén por bó gallego

Dedicall’unha ofrenda.

¡Rosalía morreo! Nunc’o seu nome,

Qu’ó xénio d’os poetas

Vive sempre n’os ceos infinitos

Ond’a groria alomea¡

FERNANDO G. Y ACUÑA

Rianxo (Rías Baixas) Agosto 1885.